ต้นเข็ม
ชื่อวิทยาศาสตร์: Ixora chinensis Lamk. Ixora spp.
ชื่อวงศ์: RUBIACEAE
ชื่อสามัญ: West Indian Jasmine
ข้อมูลทั่วไปและประวัติ
เข็มนั้นเป็นดอกไม้ที่เป็นที่รู้จักกันทั่วไป คนไทยนิยมปลูกกันตามบ้านเรือนและสวน เป็นไม้ในเขตร้อนมีถิ่นกำเนิดอยู่แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เข็มจะมีหลายชนิด แต่ละชนิดจะมีดอกใหญ่ และสีไม่เหมือนกัน แล้วแต่ชนิดของเข็ม
ความหมายของดอกเข็ม
ดอกเข็ม คือ ดอกเข็มหมายถึง ความฉลาดหลักแหลม อันเปรียบเสมือนเข็มที่มีความแหลมคม เราจึงใช้ดอกเข็มในพิธีไหว้บูชาครูกันทุกปี แต่แน่นอนค่ะว่าเมื่อเรามีความหมายของดอกเข็มมาฝากเพื่อนๆ กันแล้วนั้น ต้องไม่ใช่หมายถึง ความฉลาดหลักแหลมอย่างเดียวแน่นอนค่ะ
เมื่อมีการเทียบหาไม้มงคลประจำวันเกิดแล้ว ดอกเข็มก็เป็นอีกพันธุ์หนึ่งที่เหมาะกับคนเกิดวันศุกร์ และเมื่อเทียบไม้มงคลประจำราศีเกิดนั้น ดอกเข็มจะเหมาะกับคนที่เกิดราศีกุมภ์
เกี่ยวกับความเชื่อในการการเสริมสิริมงคลนั้น เชื่อว่าบ้านใดปลูกดอกเข็มไว้ประจำบ้าน จะทำให้ผู้ที่ปลูกและผู้ที่อาศัยอยู่ในบ้านมีความฉลาดหลักแหลม รู้จักรักษาเอาตัวรอดจากสถานการณ์คับขันเฉพาะหน้า ยิ่งครอบครัวใดมีเยาวชนที่กำลังศึกษาเล่าเรียนอยู่ ก็จะเกิดความสิริมงคลแก่ผู้นั้นเป็นอย่างยิ่ง การปลูกดอกเข็มจึงเป็นการกระตุ้นให้เกิดความสนใจใฝ่รู้ในสิ่งที่มีประโยชน์ สามารถเพิ่มพูนความรู้ความสามารถของตนได้
การปลูกดอกเข็มตามความเชื่อทางสิริมงคลนั้น ควรให้คนที่ให้ความสำคัญกับการศึกษาเล่าเรียนเป็นผู้ลงมือปลูก เพราะเชื่อว่าจะทำให้เกิดสิริมงคลแก่ผู้อยู่อาศัย ทิศที่เหมาะแก่การปลูกคือ ทิศตะวันออก โดยสามารถนำไปปลูกเป็นแนวรั้วได้ หากจะเคลื่อนย้ายหรือปลูกลงดินควรทำในวันพุธ ไม้ชนิดนี้จึงจะให้ผลในทางมงคลมากยิ่งขึ้น
ความเชื่อเกี่ยวกับดอกเข็ม
คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกเข็มไว้ประจำบ้าน จะทำให้มีความฉลาดเฉียบแหลม เพราะเข็มคือสิ่งที่มึความแหลมคม ดังนั้นคนไทยโบรานจึงใช้ดอกเข็มในพิธีไหว้ครูเพื่อจะได้เป็นนักปราชญ์ที่มีสติปัญญาฉลาดเฉียบแหลมนอกจากนี้ยังใช้้ดอกเข็มเป็นเครื่องบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และพิธีทางศาสนาได้เป็นสิริมงคลยิ่งนัก
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เข็มเป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นจะสูงเพียง 3-5 ฟุต จะแตกกิ่งก้านสาขาออกแผ่เป็นพุ่ม ใบของดอกเข็มจะแข็งและเปราะ ลักษณะใบจะมนรี ปลายแหลม โคนใบจะมน ใบจะออกเรียงสลับทิศทางกัน ดอกจะออกเป็นช่อใหญ่ จะออกตรงกลางส่วนยอดของต้นในแต่ละช่อนั้นจะประกอบไปด้วยดอกขนาดเล็ก ๆ มากมาย เป็นหลอดตรงปลายหลอดจะเป็นกลีบ มีอยู่ 4-5 กลีบ โดยที่ปลายกลับจะแหลม
ต้น เป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็กถึงขนาดย่อม ลำต้นสูงประมาณ 3–5 ฟุต จะแตกกิ่งก้านสาขาออกแผ่เป็นพุ่ม ลำต้นเป็นต้นเดี่ยวหรือแตกกอแผ่สาขาออกไปเป็นต้นต้นเล็กกลมขนาดเส้นรอบวงประมาณ 4-10 เซนติเมตรลำต้นเรียบสีน้ำตาลกิ่งยอดมีสีเขียวแตกกิ่งตรงขึ้นด้านบน
ใบ ใบของดอกเข็มแข็ง และเปราะง่าย มีสีเขียวสด ลักษณะใบมนรี ปลายใบแหลม โคนใบมน ใบจะออกเรียงสลับกันคนละทิศทาง ลักษณะใบมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกันตามชนิดพันธุ์
ดอก ดอกออกเป็นช่อใหญ่ จะออกตรงส่วนยอดของต้น ในแต่ละช่อจะประกอบด้วยดอกขนาดเล็กเป็นหลอด ตรงปลายหลอดจะเป็นกลีบซึ่งมีอยู่ 4-5 กลีบ ปลายกลีบแหลม ลักษณะดอกและสีสรรแตกต่างกันไป
ฝัก/ผล เป็นผลกลม ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีดำ
ฤดูกาลออกดอก: ออกดอกตลอดปี
การขยายพันธุ์
-การเพาะเมล็ด
- การปักชำกิ่ง
- การตอนกิ่ง
(การตอนกิ่ง)
การปลูกและการดูแลรักษา
เข็มเป็นไม้ที่ทนทานต่อความแห้งแล้ง สามารถขึ้นได้กับดินทุกชนิดแต่ จะชอบดินร่วนซุยมากกว่าและดินควรเก็บความชื้นได้
เข็มนั้นเป็นไม้ที่ต้องการแสงแดดจัด ดังนั้นควรปลูกไว้ในที่กลางแจ้ง
เข็มต้องการน้ำปานกลาง
การใช้ประโยชน์:
- ไม้ประดับ
- สมุนไพร
ถิ่นกำเนิด: แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
สรรพคุณทางยา:
- รากมีรสหวานใช้รับประทานแก้โรคตา เจริญอาหาร
- ใบใช้เป็นยาฆ่าพยาธิ
- ดอกแก้โรคตาแดง ตาแฉะ
- ผลแก้โรคริดสีดวงในจมูก
ที่มา
http://www.tuntima.com/%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%A1/
https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%A1_(%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B8%8A)
http://29623.blogspot.com/p/ixora-spp.html
https://aunzaza2009.wordpress.com/2013/09/13/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%87%E0%B8%A1/
https://sites.google.com/site/tubotany2012/gallery/dxk-khem
